ઓસ્કાર વાઈલ્ડે એકવાર લખ્યું હતું કે એક માતા-પિતાને ગુમાવવું એ કમનસીબી તરીકે ગણવામાં આવે છે. જો કે, બે માતા-પિતાને ગુમાવવા એ સંપૂર્ણ બેદરકારી જેવું લાગે છે.
આર્થિક નીતિ પ્રત્યે ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રના અભિગમ વિશે કંઈક આવું જ ન કહેવાય કે કેમ તે અંગે આશ્ચર્ય થાય છે. આર્થિક ચક્રના આ અંતિમ તબક્કામાં બજેટ ઉત્તેજનામાં જોડાવું જે ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર હવે કરી રહ્યું છે તે સૌથી દુર્ભાગ્યપૂર્ણ પગલું હશે. જો કે, હવે દેશને વૈશ્વિક વેપાર યુદ્ધમાં દોરીને યુએસના આર્થિક દૃષ્ટિકોણ સાથે વધુ સમાધાન કરવું બેજવાબદારીની ઊંચાઈ જેવું લાગે છે. તે એવી સંભાવનાને વધારે છે કે યુએસ અર્થતંત્ર આગામી 12 મહિનામાં પીડાદાયક આર્થિક મંદીનો ભોગ બનશે.
આગામી દાયકામાં આશરે $1.5 ટ્રિલિયનની રકમના અનફન્ડેડ ટેક્સ કટનો સમય અને આગામી બે વર્ષમાં લગભગ $300 બિલિયનના જાહેર ખર્ચમાં વધારો બમણો કમનસીબ છે. ફેડરલ રિઝર્વના અધ્યક્ષ જેરોમ પોવેલે તાજેતરમાં કોંગ્રેસ સમક્ષ જુબાની આપી હતી તેમ, યુએસ અર્થતંત્ર હાલમાં તંદુરસ્ત ક્લિપ પર પહેલેથી જ વૃદ્ધિ પામી રહ્યું છે એટલું જ નહીં, તે સંપૂર્ણ રોજગાર પર અથવા તેનાથી આગળ છે. વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થા હવે ખૂબ ઊંચા દેવાના સ્તરો અને ઇક્વિટી, બોન્ડ અને ક્રેડિટ માર્કેટ બબલ દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે, જે 2008 લેહમેન કટોકટી પહેલાના સમયગાળાની યાદ અપાવે છે.
આ સમયે રાજકોષીય ઉત્તેજનામાં સામેલ થવાથી, ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર ઓવરહિટીંગ અર્થતંત્રના પ્રતિભાવમાં વ્યાજ દરોમાં મોટા વધારાનું જોખમ ઉઠાવી રહ્યું છે જે વૈશ્વિક એસેટ અને ક્રેડિટ પ્રાઇસ પરપોટાને ફાટી શકે છે.
આ થઈ શકે છે જો ફેડરલ રિઝર્વને ફુગાવાના પુન: ઉત્તેજનને ટાળવા માટે તે હવે આયોજન કરી રહ્યું છે તેના કરતાં વધુ ઝડપી ગતિએ વ્યાજ દરો વધારવાની ફરજ પાડવામાં આવે. વૈકલ્પિક રીતે, જો ફેડ પર વધુ ગરમ અર્થતંત્ર હોવા છતાં વ્યાજ દરો ન વધારવા માટે રાજકીય રીતે દબાણ કરવામાં આવે, તો તે બોન્ડ વિજિલેન્ટ્સના વળતરના પરિણામે થઈ શકે છે. તે તકેદારીઓએ તેમના બોન્ડને ડમ્પ કરવાની અપેક્ષા રાખવી જોઈએ અને તેથી ફેડ ફુગાવા પરનું નિયંત્રણ ગુમાવે તેવી શક્યતા છે તે દૃષ્ટિકોણ પર વ્યાજ દરો ઊંચા કરવા દબાણ કરે છે.
એક અયોગ્ય સમયની બજેટ નીતિ એ અપેક્ષા રાખવા માટે પૂરતું કારણ હશે કે યુએસ આર્થિક પુનઃપ્રાપ્તિ પ્રમાણમાં ટૂંકા ક્રમમાં પાટા પરથી ઉતરી જશે. જો કે, યુએસ અને વૈશ્વિક અર્થતંત્રો આર્થિક મંદીમાં ડૂબી જવાની છે તેની ખાતરી કરવા માટે, રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે યુએસ સ્ટીલ અને એલ્યુમિનિયમની આયાત ટેરિફ અનુક્રમે 25 ટકા અને 10 ટકા વધારવા માટે આ ચોક્કસ ક્ષણ પસંદ કરી છે.
અર્થતંત્ર પર રાજકીય કાર્ટૂન
યુએસના વેપાર ભાગીદારો દ્વારા બદલો લેવાનું આમંત્રિત કરવા માટે આ લગભગ નિશ્ચિત છે. યુરોપિયનો પહેલેથી જ યુએસ હાર્લી ડેવિડસન, વિસ્કોન્સિન ચીઝ અને કેન્ટુકી બોર્બોન પર પ્રમાણસર આયાત ટેરિફ લાદવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે, જ્યારે ચીની યુએસ કૃષિ આયાતને પ્રતિબંધિત કરવાનું વિચારી રહ્યા છે. તે બદલામાં યુએસ અને વૈશ્વિક અર્થતંત્રો બંને માટે અનિચ્છનીય પરિણામો સાથે વૈશ્વિક એસેટ પ્રાઇસ બબલના વિસ્ફોટ માટેનું બીજું ટ્રિગર બની શકે છે.
વેપાર પ્રતિશોધની સંભાવનાથી નિરાશ, ટ્રમ્પ યુરોપિયનોને ચેતવણી આપી રહ્યા છે કે તેઓ યુરોપિયન ઓટોમોબાઈલ પર ટેરિફ લાદીને આવા કોઈપણ પગલાનો જવાબ આપશે. યુ.એસ. હાથથી જીતી જશે તેવી દલીલ કરીને તે વેપાર યુદ્ધની સંભાવનાનો આનંદ માણી રહ્યો હોવાનું પણ લાગે છે.
દુર્ભાગ્યે, ટ્રમ્પનું વેપાર પર વલણ સામાન્ય રીતે આંતર-યુદ્ધ સમયગાળામાં ભિખારી-મારા-પડોશી નીતિઓના વિનાશક પરિણામો વિશે અને ખાસ કરીને 1930 સ્મૂટ-હૉલી ટેરિફ એક્ટ વિશે જ્ઞાનની ખતરનાક અભાવ દર્શાવે છે. જો તે અનુભવમાંથી અર્થશાસ્ત્રીઓમાં એક વસ્તુ છે કે જેના પર સામાન્ય સર્વસંમતિ છે, તો તે છે કે વેપાર યુદ્ધમાં કોઈ વિજેતા નથી અને આવા વેપાર યુદ્ધો યુએસ અને આંતરરાષ્ટ્રીય આર્થિક સમૃદ્ધિ બંને માટે વિનાશક બનવા માટે યોગ્ય છે.
તે પણ ખૂબ જ અફસોસની વાત છે કે ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર એ સમજવામાં નિષ્ફળ જાય છે કે અંકગણિત રીતે વેપાર ખાધ એ કોઈ દેશ તેના રોકાણ કરતાં ઓછી બચત કરે છે તેનું પરિણામ છે. જ્યાં સુધી દેશનું બચત સ્તર તેના રોકાણના સ્તરથી ઓછું આવે ત્યાં સુધી તે વેપાર ખાધ ચલાવશે. તે પોતાના માટે આયાત ટેરિફનું ગમે તે સ્તર નક્કી કરે તો પણ આ સાચું રહે છે.
ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર આયાત ટેરિફ લાદવા માટે ઓફર કરે છે તે મુખ્ય સમર્થન એ છે કે તે વધુ સંતુલિત વેપાર પ્રાપ્ત કરવા માંગે છે. જો કે, જો વહીવટીતંત્ર આ ઉદ્દેશ્ય પ્રત્યે ગંભીર હોત, તો તે આયાત ટેરિફમાં વધારો નહીં કરે, પરંતુ તે દેશના અત્યંત નીચા બચત દરને વધારવાની કોશિશ કરશે. ઓછામાં ઓછું, વહીવટીતંત્ર તેટલું સહાયક નહીં હોય જેટલું તે કર અને જાહેર ખર્ચની નીતિઓનું હતું જે દેશની બજેટ ખાધમાં વધારો કરશે અને તેના કારણે તેની વેપાર ખાધમાં વધારો કરશે.
યુએસ અને વૈશ્વિક અર્થતંત્રો બંને માટે, કોઈએ આશા રાખવી જોઈએ કે રાષ્ટ્રપતિ તેમની તાજેતરની આયાત ટેરિફ દરખાસ્તોને સમર્થન આપે. જો કે, વહીવટીતંત્ર દ્વારા અર્થશાસ્ત્રના મૂળભૂત કાયદાઓની તાજેતરની અવગણનાને ધ્યાનમાં લેતા, એવું લાગે છે કે જ્યારે આયાત ટેરિફનો વર્તમાન રાઉન્ડ વધતી જતી બજેટ ખાધને કારણે દેશની વેપાર ખાધને ઘટાડવામાં સફળ થતો નથી, ત્યારે રાષ્ટ્રપતિ બમણું કરશે. વધુ વેપાર પ્રતિબંધો લાદી રહ્યા છે. જેમ કે રાષ્ટ્રપતિએ ટ્વીટ કર્યું હશે, આ ખૂબ જ દુઃખદ છે.
